AMD
Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD)
AMD, czyli zwyrodnienie plamki związane z wiekiem jest przewlekłą i postępującą chorobą centralnej części siatkówki rozwijającą się u osób starszych, prowadzącą w stadiach zaawansowanych do całkowitego zaniku widzenia centralnego, a więc do praktycznej ślepoty. W krajach rozwiniętych, gdzie długość życia wzrasta, AMD jest uznawane za chorobę cywilizacyjną i problem społeczny.
We wczesnych stadiach choroba charakteryzuje się występowaniem delikatnych białawo-żółtawych kropek określanych jako druzy i umiejscowionych zewnętrznie do warstwy receptorowej i nabłonka barwnikowego siatkówki (retinal pigment epithelum, RPE).
W późnych stadiach AMD dzieli się na postać „suchą” i „wilgotną”. Postać „sucha” AMD to zanik siatkówki w centralnej części plamki. Postać „wilgotna” (inaczej neowaskularna lub wysiękowa) jest charakteryzowana przez tworzenie się nieprawidłowych przeciekających naczyń krwionośnych.
Ze względu na to, że postacie „sucha” i „wilgotna” są różnymi manifestacjami AMD i mogą mieć inne przyczyny, zostały one oddzielnie sklasyfikowane. W niektórych przypadkach postać „wilgotna” może rozwijać się w obrębie obszaru zajętego przez postać „suchą”.
Wśród czynników ryzyka występowania AMD znajdują się takie, na które nie ma wpływu, czyli niemodyfikowalne oraz takie, na które mamy wpływ. Zachorowalność wzrasta z wiekiem, a zaawansowane postaci choroby występują częściej u osób z predyspozycją genetyczną, tj. gdy w rodzinie występują przypadki zachorowań. Na te dwa czynniki, wiek i geny, nie mamy wpływu. Natomiast mamy wpływ na modyfikowalne czynniki ryzyka, do których należą:
1) palenie papierosów,
2) nadmierna ekspozycja na światło słoneczne oraz
3) nadmierny stres oksydacyjny, czyli stan zakłóconej równowagi pomiędzy reaktywnymi formami tlenu a antyoksydantami.
Stres oksydacyjny jest najczęściej skutkiem nieprawidłowej diety lub nadmiernego, przewlekłego stresu.
Klasyfikacja AMD
Klinicznie zwyrodnienie plamki związane z wiekiem możemy podzielić na postać suchą i postać wysiękową, z których każda ma odmienny przebieg i rokowanie. Na podstawie tych objawów można zdefiniować AMD jako chorobę plamki charakteryzującą się co najmniej jedną z następujących cech:
1. obecność druz co najmniej średniej wielkości, tj. o średnicy > 63 mikrometry (µm);
2. nieprawidłowości nabłonka barwnikowego siatkówki RPE pod postacią hiper- i hipopigmentacji;
3. pseudodruzy (druzy siateczkowate);
4. obecność jednego z objawów: zaniku geograficznego RPE, neowaskularyzacji naczyniówkowej CNV, śródsiatkówkowych proliferacji naczyniakowatych (RAP), polipoidalnej waskulopatii naczyniówkowej (PCV).
Z kolei w przełomowych z punktu widzenia AMD badaniach AREDS wyodrębniono cztery grupy pacjentów według których klasyfikowano badanych w kierunku tej choroby. Klasyfikując pacjenta do jednej z tych grup, możemy oszacować ryzyko postępu choroby. W każdej z nich inne są też rekomendacje co do leczenia.
Diagnozowanie AMD
Podstawowym badaniem diagnostycznym umożliwiającym postawienie rozpoznania i monitorowanie postępu AMD jest OCT siatkówkowe – optyczna koherentna tomografia plamki żółtej. To nieinwazyjne, laserowe badanie siatkówki umożliwia zobrazowanie jej warstw z dokładnością zbliżoną do preparatów histologicznych.
Badaniami uzupełniającymi diagnostykę AMD są angiografia fluoresceinowa i angiografia indocjaninowa, które umożliwiają dokładną ocenę rodzaju neowaskularyzacji w przypadkach wątpliwych. Obecnie ze względu na inwazyjność badania te są wykonywane coraz rzadziej, jedynie w określonych przypadkach.
W leczeniu wysiękowej postaci AMD wykorzystuje się laseroterapię, terapię fotodynamiczną (PDT) oraz iniekcje doszklistkowe preparatów anty-VEGF (inhibitory czynnika wzrostu śródbłonka naczyń), hamujących angiogenezę. Podawanie tych leków regulują specjalnie opracowane wytyczne postępowania.
Na zakończenie tej skróconej informacji o AMD warto dodać, że najskuteczniejszą formą walki z tą chorobą jest profilaktyka wdrożona od najmłodszych lat życia. Profilaktyka zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem to odpowiednia dieta bogata w antyoksydanty i z ograniczeniem tłuszczów zwierzęcych, niepalenie papierosów lub porzucenie tego nałogu, ochrona oczu przed światłem słonecznym oraz regularna kontrola okulistyczna.
Dowiedz się więcej
Więcej o AMD, jego leczeniu, profilaktyce itp. można dowiedzieć się w naszych materiałach:
- AMD postać sucha. Leczenie a profilaktyka
- AMD postać wilgotna
- AMD postać wilgotna. Neowaskularyzacja naczyniówkowa klasyczna CNV typu 2
- AMD postać wilgotna. Neowaskularyzacja naczyniówkowa ukryta CNV typu 1
- AMD postać wilgotna. Śródsiatkówkowe proliferacje naczyniakowate RAP
- AREDS
- Druzy
- OCT siatkówkowe
- Uszkodzenie i zanik nabłonka barwnikowego siatkówki
Ponadto zapraszamy do odwiedzenia naszego BLOGA…
- AMD – PROFILAKTYKA JEST PRZYJEMNIEJSZA (I SKUTECZNIEJSZA) NIŻ LECZENIE
- BADANIE W KIERUNKU AMD – S OCT
- CO JEŚĆ ŻEBY DOBRZE WIDZIEĆ
…naszych wykładów i prezentacji poświęconych tej tematyce…
- OBJAWY I PATOGENEZA ZWYRODNIENIA PLAMKI ZWIĄZANEGO Z WIEKIEM – BARBARA POLACZEK-KRUPA (2003)
- ROLA ANTYOKSYDANTÓW ŻYWIENIOWYCH W PROFILAKTYCE I LECZENIU CHORÓB OCZU – BARBARA POLACZEK-KRUPA (2004)
…oraz do zapoznania się z innymi informacjami na temat AMD dostępnymi na naszej stronie bezpośrednio lub za pomocą specjalnej przeglądarki.