Badania AREDS

Na przełomie XX i XXI wieku ze środków rządu federalnego USA po raz pierwszy przeprowadzono na wielką skalę program badawczy, którego celem było ustalenie rzeczywistego wpływu suplementów diety masowo wprowadzanych na rynek przez przemysł farmaceutyczny na poprawę widzenia pacjentów chorych na dwa schorzenia oczu związane z wiekiem: AMD i zaćmę. Projekt badawczy rządu amerykańskiego nazwano AREDS  (Age-Related Eye Disease Study). Wyniki tego badania okazały się na tyle przełomowe i ważne, że w kilka lat później uruchomiono podobny projekt nadając mu nazwę AREDS 2.

Wydaje się, że znaczenie badań AREDS polega przede wszystkim na ich wiarygodności, mającej swoje źródło nie tylko w dużej ilości przebadanych pacjentów ale też w tym, że projekty były prowadzone i finansowane przez podmioty publiczne co nadaje im walor projektu niekomercyjnego, przez co wyniki i wnioski są prawdopodobnie maksymalnie obiektywne.

Ustalenia AREDS potwierdzają niektóre przypuszczenia naukowców i obalają niektóre mity.

Ustalenia AREDS

W pierwszej edycji AREDS badania kliniczne nad schorzeniami oka związanymi z wiekiem przeprowadzono równocześnie w 11 klinikach w Stanach Zjednoczonych poddając badaniu 4 757 pacjentów w wieku 55-80 lat. Badano na ile zwiększone dawki kombinacji witaminy C, witaminy E, beta-karotenu, cynku i miedzi (kombinacja ta została nazwana „preparatem AREDS”, „AREDS formulation”) mogą hamować rozwój AMD (i zaćmy). Badania, których wyniki opublikowano w 2001 roku, wykazały korzystny wpływ suplementacji „preparatem AREDS” u pacjentów z zaawansowaną postacią AMD (tylko grupa 4 AREDS. Brak natomiast podstaw naukowych do stosowania suplementów diety u pacjentów z początkowymi zmianami AMD lub całkowicie profilaktycznie.

Ustalenia AREDS 2

W podobnym badaniu rozpoczętym w roku 2006 (wyniki opublikowano w 2013) nazwanym AREDS 2 , w którym wzięły udział te same ośrodki, analizowano z kolei wpływ suplementacji kwasami tłuszczowymi omega-3 oraz luteiną i zeaksantyną na zahamowanie postępu AMD i zaćmy. Udowodniono brak istotnego wpływu kwasów tłuszczowych omega-3 na hamowanie postępu tych chorób w jakiejkolwiek fazie. Równocześnie badania wykazały, że luteina z zeaksantyną mogą z powodzeniem zastąpić beta-karoten w formulacji „preparatu AREDS”. Jest to o tyle ważne, że stosowanie luteiny i zeaksantyny jest uznawane za bezpieczniejsze niż beta-karotenu, zwłaszcza u palaczy tytoniu.

Grupa AREDS Stan zaawansowania AMD Cechy
1 AREDS bez cech AMD brak lub jedynie kilka małych druz twardych
2 AREDS wczesne AMD kombinacja licznych małych druz, kilku średniej wielkości lub niewielkie nieprawidłowości RPE – wzmożona pigmentacja lub depigmentacja w nabłonku barwnikowym siatkówki
3 AREDS umiarkowane AMD obecność jakiegokolwiek jednego z wymienionych objawów: liczne druzy średniej wielkości, przynajmniej jedna duża druza, zanik geograficzny, który nie zajmuje centrum dołka
4 AREDS zaawansowane AMD obecność co najmniej jednego z wymienionych objawów: zanik geograficzny obejmujący dołek, makulopatia neowaskularna obejmująca: CNV (choroidal neovascularization) – patologiczne naczynia krwionośne proliferujące z naczyniówki do siatkówki przez ubytki w błonie Brucha, surowicze lub krwotoczne odwarstwienie siatkówki zmysłowej lub RPE, wysięki twarde, włóknisto-naczyniowe proliferacje pod siatkówką i pod RPE, bliznę tarczowatą – włóknienie podsiatkówkowe