Jaskra barwnikowa

Jaskra barwnikowa jest to jaskra wtórna, która może rozwinąć się w przebiegu zespołu rozproszonego barwnika (ZRB). Występuje on zwykle obustronnie i charakteryzuje się wypadaniem barwnika z nabłonka barwnikowego tęczówki, a następnie odkładaniem się ich w strukturach przedniego odcinka gałki ocznej. Typowe objawy potrzebne do postawienia rozpoznania to:

  1. odkładanie się barwnika na śródbłonku rogówki – wrzeciono Krukenberga
  2. ubytki nabłonka barwnikowego tęczówki i jej przeświecanie – traniluminacja tęczówki
  3. Odkładanie się ziarenek barwnika na przedniej powierzchni tęczówki i soczewki
  4. odkładnie się barwnika w kącie komory przedniej – nadmierna pigmentacja beleczkowania
  5. Wklęsła nasada tęczówki, otwarty i szeroki kąt komory przedniej.

Uwalnianie barwnika spowodowane jest pocieraniem tylnej powierzchni tęczówki o włókienka obwódki rzęskowej utrzymującej soczewkę w swoim miejscu,  w trakcie zmian szerokości źrenicy w odpowiedzi na zmieniającą się ilość światła w otoczeniu. Przyczyną uwalniania się barwnika jest wklęsła konfiguracja nasady tęczówki, która umożliwia kontakt tęczówki z włókienkami soczewki. Możliwy jest również defekt w nabłonku barwnikowym i nadmierne wypadnie barwnika.

Jaskra barwnikowa rozwija się u około 50% chorych z zespołem rozproszonego barwnika. Jest to jaskra szerokiego, otwartego kąta, częściej chorują krótkowzroczni mężczyźni, około 30-40 roku życia. Jaskrę tę cechują duże wahania ciśnienia wewnątrzgałkowego na skutek zatykania się beleczkowania przez odkładający się w nim barwnik.

W diagnostyce trzeba uwzględnić wielokrotny pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, ponieważ w początkowym etapie choroby ciśnienia mogą być okresowo prawidłowe.

Konieczne jest wykonanie badań dodatkowych:

  1. HRT – laserowa tomografia konfokalna nerwu wzrokowego
  2. GDx – ocena warstwy włókien nerwowych siatkówki metodą skaningowej polarymetrii laserowej
  3. OCT jaskrowego  tomograficzna ocena tarczy nerwu wzrokowego (ONH) i warstwy włókien nerwowych siatkówki w okolicy około tarczowej (RNFL)
  4. GCL – tomograficzna analiza warstwy komórek zwojowych
  5. AS-OCT – tomografia przedniej komory oka z oceną szerokości kata komory przedniej i ozceną konfiguracji tęczówki i wykazanie jej wklęsłej nasady
  6. Jaskrowe badanie pola widzenia  –  HFA lub FDT

W leczeniu znajdują zastosowanie leki w postaci kropli do oczu, zabiegi laserowe i operacje chirurgiczne.

Dr n. med. Barbara Polaczek-Krupa, specjalista chorób oczu

Centrum Okulistyczne Jaskra, Warszawa