Jaskra barwnikowa
Jaskra barwnikowa jest to jaskra wtórna, która może rozwinąć się w przebiegu zespołu rozproszonego barwnika (ZRB). Występuje on zwykle obustronnie i charakteryzuje się wypadaniem barwnika z nabłonka barwnikowego tęczówki, a następnie odkładaniem się ich w strukturach przedniego odcinka gałki ocznej. Typowe objawy potrzebne do postawienia rozpoznania to:
- odkładanie się barwnika na śródbłonku rogówki – wrzeciono Krukenberga
- ubytki nabłonka barwnikowego tęczówki i jej przeświecanie – traniluminacja tęczówki
- Odkładanie się ziarenek barwnika na przedniej powierzchni tęczówki i soczewki
- odkładnie się barwnika w kącie komory przedniej – nadmierna pigmentacja beleczkowania
- Wklęsła nasada tęczówki, otwarty i szeroki kąt komory przedniej.
Uwalnianie barwnika spowodowane jest pocieraniem tylnej powierzchni tęczówki o włókienka obwódki rzęskowej utrzymującej soczewkę w swoim miejscu, w trakcie zmian szerokości źrenicy w odpowiedzi na zmieniającą się ilość światła w otoczeniu. Przyczyną uwalniania się barwnika jest wklęsła konfiguracja nasady tęczówki, która umożliwia kontakt tęczówki z włókienkami soczewki. Możliwy jest również defekt w nabłonku barwnikowym i nadmierne wypadnie barwnika.
Jaskra barwnikowa rozwija się u około 50% chorych z zespołem rozproszonego barwnika. Jest to jaskra szerokiego, otwartego kąta, częściej chorują krótkowzroczni mężczyźni, około 30-40 roku życia. Jaskrę tę cechują duże wahania ciśnienia wewnątrzgałkowego na skutek zatykania się beleczkowania przez odkładający się w nim barwnik.
W diagnostyce trzeba uwzględnić wielokrotny pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, ponieważ w początkowym etapie choroby ciśnienia mogą być okresowo prawidłowe.
Konieczne jest wykonanie badań dodatkowych:
- HRT – laserowa tomografia konfokalna nerwu wzrokowego
- GDx – ocena warstwy włókien nerwowych siatkówki metodą skaningowej polarymetrii laserowej
- OCT jaskrowego – tomograficzna ocena tarczy nerwu wzrokowego (ONH) i warstwy włókien nerwowych siatkówki w okolicy około tarczowej (RNFL)
- GCL – tomograficzna analiza warstwy komórek zwojowych
- AS-OCT – tomografia przedniej komory oka z oceną szerokości kata komory przedniej i ozceną konfiguracji tęczówki i wykazanie jej wklęsłej nasady
- Jaskrowe badanie pola widzenia – HFA lub FDT
W leczeniu znajdują zastosowanie leki w postaci kropli do oczu, zabiegi laserowe i operacje chirurgiczne.
Dr n. med. Barbara Polaczek-Krupa, specjalista chorób oczu
Centrum Okulistyczne Jaskra, Warszawa
