Krótkowzroczność patologiczna

Patologiczna, wysoka krótkowzroczność jest schorzeniem o charakterze zwyrodnieniowym o nieznanej etiologii, chociaż czynnik genetyczny jest bardzo ważny. Jest główną przyczyną inwalidztwa wzrokowego u osób młodych. Wysoka krótkowzroczność charakteryzuje się nadmiernym wydłużeniem gałki ocznej, co wiąże sie ze ścieńczeniem włókien kolagenowych i nieuporządkowanym ich układzie. Spowodowane jest to wydłużeniem gałki ocznej w wymiarze przednio-tylnym. Wysoką krótkowzroczność definiuje się przy wadzie równej i większej niż 6 Dioptrii sferycznych z długością gałki ocznej powyżej 26.5 mm. W jej przebiegu stwierdza się występowanie charakterystycznych zmian degeneracyjnych na dnie oka obejmujących twardówkę, naczyniówkę i siatkówkę na obwodzie lub w okolicy plamki żółtej. Do najważniejszych zmian należy mozaikowy wygląd dna oka, ogniska zaników naczyniówkowo-siatkówkowych, pęknięcia błony Brucha, krwotoki podsiatkówkowe, neowaskularyzacja naczyniówkowa (CNV) i inne.

Wysoka krótkowzroczność to nie jedynie problem konieczności noszenia okularów, to choroba praktycznie wszystkich struktur w gałce ocznej. Do nieprawidłowości tych należą:

1. W ciele szklistym – występowanie zmian zwyrodnieniowych od wczesnego dzieciństwa, obecność pustych przestrzeni, zagęszczeń, nieprawidłowych połączeń z siatkówką, wcześniejsze tylne odłączenie.
2. W naczyniówce – zanik warstwy naczyń włosowatych powodujący zaburzenia ukrwienia siatkówki, w szczególności warstwy fotoreceptorów, uwidacznia się twardówka i tworzą tylne garbiaki.
3. Zwężenie naczyń siatkówki powodujące zaburzenia ukrwienia siatkówki i nerwu wzrokowego.
4. W siatkówce – występowanie zmian zwyrodnieniowych predysponujących do odwarstwienia siatkówki, najczęściej zwyrodnienia szroniaste, kraciaste, zanik siatkówkowo-naczyniówkowy, skupiska barwnika.
5. W plamce żółtej – proliferacje barwnika, neowaskularyzacja naczyniówkowa powodująca krwawienia (zmiany określane jako plama Fuksa), pęknięcia błony Brucha (tzw. pęknięcia lakieru), które ułatwiają i predysponują do nowotwórstwa naczyniowego, otwory prawdziwe mogące spowodować odwarstwienie siatkówki.
6. Tarcza nerwu wzrokowego – zanik siatkówki i naczyniówki na obszarze wokół tarczy.

Najważniejsze choroby współistniejące:

• zaćma pod torebką tylną i stwardnienie jądra soczewki powstające wcześniej niż u osób normowzrocznych,
• jaskra pierwotna otwartego kąta rozwija się częściej niż u osób zdrowych, często jest trudna do zdiagnozowania i monitorowania ze względu na obniżoną wiarygodność badań tomograficznych oraz nietypowy obraz tarczy nerwu wzrokowego
• odwarstwienie siatkówki,
• predyspozycje do podwichnięcia soczewki.

Badanie pacjenta z wysoką krótkowzrocznością musi obejmować badanie ostrości wzroku, ocenę wady refrakcji, pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, ocenę odcinka przedniego, badanie dna oka przy rozszerzonej źrenicy ze szczegółową oceną tarczy nerwu wzrokowego, siatkówki w okolicy tylnego bieguna oraz na obwodzie. Konieczne jest wykonanie pełnej diagnostyki w kierunku jaskry oraz tomografii siatkówki w okolicy plamki.

Leczenie krótkowzroczności wysokiej sprowadza się do leczenia jej powikłań. Leczenie przyczynowe jest niemożliwe, chociaż podejmuje się próby leczenia preparatami witaminowymi i wyciągami z borówki. Do zaburzeń wymagających leczenia należą:

1. Jaskra pierwotna otwartego kąta – leczenie i monitorowanie stanu nerwu wzrokowego. Leczenie odbywa się zgodnie z wytycznymi i zaleceniami rekomendowanymi w leczeniu jaskry. Stosuje się leczenie miejscowe w postaci kropli do oczu, laseroterapię, oraz leczenie operacyjne.
2. Zaćma – operacyjne usunięcie zmętniałej soczewki. Zabieg usunięcia zaćmy jest dodatkowo zabiegiem refrakcyjnym, umożliwiającym pacjentowi funkcjonowanie bez okularów.
3. Zmiany predysponujące do odwarstwienia siatkówki – laseroterapia obwodu siatkówki. W przypadku odwarstwienia siatkówki leczeniem jest zabieg operacyjny.
4. Garbiaki tylne – operacyjne wzmocnienie twardówki
5. Neowaskularyzacja naczyniówkowa w plamce – leczeniem z wyboru jest terapia z zastosowaniem iniekcji doszklistkowych preparatu ranibizumabu (Lucentis). Ilość podawanych iniekcji jest uzależniona od zmian stwierdzanych w badaniu OCT – krwawienie podsiatkówkowe, obrzęk siatkówki, płyn podsiatkówkowy, rozlane zgrubienie siatkówki, oraz zmian ostrości wzroku – pogorszenie ostrości, zamazane widzenie, metamorfopsje. W przypadkach wątpliwych wykonuje się badanie angiografii fluoresceinowej AF. Czasami można rozważyć podanie innego preparatu „off-label”. Jeśli stan morfologiczny plamki nie wskazuje na możliwość poprawy widzenia zaleca się zakończenie terapii.