ŚWIATOWY TYDZIEŃ JASKRY 2018 I CO DALEJ

Marzec to dla okulistów miesiąc szczególny. Notujemy w tym czasie znaczny wzrost zainteresowania jaskrą wywołany kampanią informacyjną prowadzoną przez środowisko okulistów w związku ze Światowym Tygodniem Jaskry. W tym roku ŚTJ przypadał na dni 11-17 marca.

Jest to wspólna inicjatywa Światowego Stowarzyszenia Jaskry (WGA) i Światowego Stowarzyszenia Pacjentów z Jaskrą (WGPA). Pomyślana zgodnie z hasłem „Myśl globalnie, działaj lokalnie”, już od 10 lat przez jeden marcowy tydzień zwraca uwagę mediów na problem jaskry – najgroźniejszej choroby oczu.

W naszym kraju już drugi rok z rzędu formuła Światowego Tygodnia Jaskry obejmuje działania dwojakiego rodzaju. Pierwszym elementem jest akcja edukacyjno-propagandowa w mediach prowadzona przez Polskie Towarzystwo Okulistyczne we współpracy z Polskim Związkiem Niewidomych. Celem akcji, której hasłem przewodnim w tym roku było „Nie trać jaskry z pola widzenia”, jest rozpowszechnianie wiedzy o tym czym jest jaskra i jak się ustrzec przed jej skutkami. Drugim komponentem jest zorganizowanie darmowych badań przesiewowych w kierunku jaskry dla osób, które już od dawna nie złożyły wizyty swojemu okuliście. Centrum Okulistyczne Jaskra  specjalizuje się w jaskrze, dlatego też oczywiście kolejny rok z rzędu wzięliśmy udział w tym przedsięwzięciu.

Uczucia po sesji badań przesiewowych mam mieszane. Odebraliśmy około 2 tysiące telefonów od osób, które próbowały się zapisać na badania. Ani my, ani żadna inna placówka medyczna w Polsce nie ma możliwości, żeby przebadać w tak krótkim czasie tysiące osób, więc większości dzwoniących osób musieliśmy odmówić. „Niestety, nie mamy już miejsc” – nasze recepcjonistki były już zmęczone powtarzaniem w kółko tej rozczarowującej wiadomości osobom zainteresowanym badaniami. Czy jednak rzeczywiście dzwonili do nas tylko pacjenci zatroskani o stan swoich oczu? Mam wątpliwości. Aż 30% osób zapisanych nie zgłosiło się na badania. Mam sygnały, że także w innych placówkach biorących udział w akcji zaobserwowano to zadziwiające zjawisko. „Jestem zapisana na darmowe badania ale się nie zgłaszam”. Ciekawe jakie są przyczyny tego typu zachowań. Może, jak twierdzą niektórzy, ludzie nie szanują tego co jest za darmo. A może zapisy rozpoczęły się zbyt wcześnie i tym, którzy rejestrowali się na początku lutego przez półtora miesiąca przeszła ochota na zdrowie. A może było i tak – oby! – że w trakcie akcji informacyjnej na tyle już wzrosła świadomość właściwego postępowania w jaskrze, że wielu ludziom badania przesiewowe przestały wystarczać?

Bo tak rzeczywiście jest! Badania przesiewowe są z natury rzeczy pobieżne, to jakby tylko próbka diagnostyki. Lekarz po wykonaniu badań przesiewowych – poza oczywistymi przypadkami – ani nie postawi rozpoznania (lub nie wykluczy) jaskry, ani nie ustali jej rodzaju, ani nie dobierze leczenia. Badania przesiewowe nie mogą zastąpić diagnostyki w kierunku jaskry. Wytyczne Polskiego Towarzystwa Okulistycznego w zakresie postępowania w jaskrze wyraźnie wskazują, że rozpoznanie lub wykluczenie jaskry można postawić wyłącznie na podstawie wyników wszystkich głównych badań wymaganych w procedurze diagnostycznej. Obecnie tzw. złoty standard w diagnostyce przeciwjaskrowej obejmuje oprócz pełnego wywiadu lekarskiego, badania dna oka i tonometrii również szereg innych badań dodatkowych, o których więcej można się dowiedzieć tutaj, a bardzo dużo tutaj.

Nie wszystkie te badania są wykonywane w każdym przypadku. O tym, które badania i kiedy powinny być wykonane decyduje lekarz na podstawie przeprowadzonego szczegółowego wywiadu. Większość badań w diagnostyce jaskry jest bardzo trudna w interpretacji, ocena wyników bardzo często niejednoznaczna, dlatego też badania te i ich opis zawsze powinny być wykonane przez doświadczonego diagnostę. W żadnym przypadku nie można wyników tych badań interpretować samemu.

Mam nadzieję, że świadomość zagrożenia jaskrą w społeczeństwie wzrosła dzięki Światowemu Tygodniowi Jaskry, dlatego apeluję:

Pacjencie!

Nie poprzestawaj na marcowej akcji badań przesiewowych. Wykonaj profilaktyczne badania w kierunku jaskry. „Nie trać jaskry z pola widzenia”.