PROFILAKTYKA W JASKRZE, CZYLI JAK SIĘ ZABEZPIECZYĆ PRZED SKUTKAMI JASKRY CZ. 2
Jeszcze o współpracy pacjenta z lekarzem
W pierwszej części tekstu poświęconego profilaktyce jaskrowej wskazywałam pięć ważnych spraw, o których należy pamiętać, żeby się ustrzec przed ślepotą. Jako piąty, „last but not least”, wymieniłam dobrą współpracę pacjenta z lekarzem jako warunek niezbędny osiągnięcia tego celu. Wydaje mi się, że ten wątek wymaga jednak rozwinięcia.
Dlaczego tak się dzieje, że pacjenci nie stosują się do zaleceń lekarza, jakie są przyczyny takiego stanu rzeczy? Uważne przestudiowanie przyczyn stworzyłoby możliwość wyciągnięcia właściwych wniosków. Europejskie Towarzystwo Jaskrowe EGS wskazuje 4 grzechy główne i 3 dodatkowe.
Najczęstsze przyczyny słabej współpracy to:
- Czynniki związane z sytuacją życiową, np. intensywna praca, zabieganie, tryb życia związany z częstymi podróżami, ważne wydarzenia życiowe i inne okoliczności, które powodują, że choroba schodzi na drugi plan;
- Czynniki związane z leczeniem takie jak nieprzyjemne objawy niepożądane, koszty leczenia;
- Czynniki związane z osobą pacjenta: współwystępowanie innych chorób uważanych przez pacjenta za poważniejsze niż jaskra, słabe rozumienie czym jest ta choroba i na czym polega leczenie;
- Czynniki związane ze wsparciem – słaba komunikacja z lekarzem, brak zaufania.
EGS zwraca również uwagę na inne okoliczności:
- Lepiej współpracują kobiety niż mężczyźni;
- Jest korelacja pomiędzy jakością współpracy a stanem zaawansowania choroby: współpraca poprawia się w miarę zwiększania się upośledzenia widzenia;
- Często notuje się trudności z prawidłowym aplikowaniem kropli.
Co można zrobić, żeby poprawić współpracę pacjenta z lekarzem? EGS proponuje czteropunktowy program:
- Często zdarza się, że pacjent przerywa leczenie kiedy nie stwierdza poprawy widzenia. Lekarz musi znaleźć czas aby dokładnie i zrozumiale wyjaśnić pacjentowi na czym polega jaskra a także to, że leczenie jaskry nie ma na celu subiektywnie odczuwanej poprawy jakości widzenia przez osobę chorą, ale wypracowanie takiego schematu postępowania, który da jak największą szansę na uchronienie pacjenta przed ślepotą, często w długim horyzoncie czasowym. Być może niezbędne będzie, zwłaszcza w przypadku osób w starszym wieku, skontaktowanie się z rodziną pacjenta i zmobilizowanie jej do opieki nad chorym.
- Lekarz musi zaznajomić pacjenta z możliwymi działaniami niepożądanymi leków, a pacjent zawsze musi mieć możliwość skontaktowania się z lekarzem prowadzącym w razie ich wystąpienia. Pełna empatii relacja lekarza z pacjentem jest warunkiem koniecznym poprawy współpracy ze strony pacjenta.
- Preferowanie prostych schematów leczenia. Ograniczanie ilości leków i częstości ich aplikowania wpływa dodatnio na chęć stosowania ich przez pacjenta.
- Lekarz powinien nauczyć pacjenta prawidłowego aplikowania leku – właściwa technika zakroplenia, zamknięcie powiek, ucisk na punkty łzowe, odstęp czasowy pomiędzy podawaniem różnych kropli. Zmniejsza to w znacznym stopniu występowanie działań niepożądanych i nieprzyjemnych objawów towarzyszących.
Przejdź do dalszej części tekstu…