Jaskra to choroba, która może prowadzić do nieodwracalnej utraty wzroku, jednak jej postęp da się skutecznie spowalniać. Kluczem do ochrony widzenia są precyzyjne badania diagnostyczne wykonywane regularnie i w odpowiednim zakresie. Dowiedz się, jak wygląda nowoczesna diagnostyka jaskry i jak może pomóc w zahamowaniu jej rozwoju.

Ocena tarczy nerwu wzrokowego i gonioskopia

Jednym z podstawowych elementów badań w kierunku jaskry jest dokładna ocena tarczy nerwu wzrokowego. Wykonuje się ją w lampie szczelinowej z użyciem specjalnej soczewki Volka. Badanie to pozwala dostrzec zmiany sugerujące rozwój jaskry jeszcze przed wystąpieniem objawów.

Równie istotna jest gonioskopia, czyli ocena kąta przesączania rogówkowo-tęczówkowego. To badanie wykonywane również w lampie szczelinowej, które pozwala lekarzowi określić, czy mamy do czynienia z jaskrą otwartego, czy zamkniętego kąta – co ma kluczowe znaczenie dla dalszego leczenia.

Pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego (tonometria)

Zbyt wysokie ciśnienie wewnątrzgałkowe to jeden z głównych czynników ryzyka w jaskrze, choć choroba może rozwijać się także przy wartościach uznawanych za prawidłowe. Dlatego tak ważne jest regularne mierzenie ciśnienia w oczach — pozwala to nie tylko na rozpoznanie jaskry, ale też na ocenę skuteczności leczenia i kontrolę jej postępu.

Pachymetria — znaczenie grubości rogówki

Grubość rogówki wpływa na dokładność pomiaru ciśnienia wewnątrzgałkowego. Osoby z cienką rogówką mogą mieć zaniżone wyniki tonometrii, co prowadzi do niedoszacowania ryzyka. Pachymetria, czyli pomiar grubości rogówki, pozwala na precyzyjne dostosowanie interpretacji wyników i trafniejszą diagnozę.

Badanie pola widzenia (perymetria)

Perymetria to jedno z najważniejszych badań w rozpoznawaniu i monitorowaniu jaskry. Pozwala ona wykryć ubytki w polu widzenia, które mogą być niezauważalne dla pacjenta na wczesnym etapie choroby. W nowoczesnych gabinetach stosuje się dwie metody: klasyczną perymetrię automatyczną (SAP) oraz perymetrię zdwojonej częstotliwości (FDT Matrix). Obie techniki są rekomendowane przez polskie i europejskie towarzystwa okulistyczne.

Obrazowanie struktur oka — OCT, GDx, HRT, GCL/GCC

Zaawansowane techniki obrazowe umożliwiają ocenę strukturalnych zmian w nerwie wzrokowym i siatkówce, które są typowe dla jaskry.

• OCT jaskrowe (optyczna koherentna tomografia) pozwala ocenić zarówno tarczę nerwu wzrokowego, jak i warstwę włókien nerwowych siatkówki (RNFL).

• GDx wykorzystuje polarymetrię laserową do oceny grubości włókien nerwowych i sprawdza się szczególnie w przypadku wczesnej jaskry otwartego kąta.

• HRT, czyli tomografia konfokalna, generuje trójwymiarowy obraz tarczy nerwu wzrokowego i pozwala śledzić zmiany w czasie, choć wymaga większego doświadczenia w interpretacji.

• GCL/GCC to analiza warstwy komórek zwojowych siatkówki, która zyskuje na znaczeniu jako nowoczesna metoda wykrywania i monitorowania jaskry.Dlaczego kompleksowa diagnostyka spowalnia rozwój jaskry?

Połączenie badań strukturalnych (jak OCT, HRT czy GCL) z funkcjonalnymi (perymetria) oraz pomiarami ciśnienia daje pełny obraz stanu oka i umożliwia:

• wykrycie choroby zanim pojawią się objawy,

• ocenę tempa jej progresji,

• dostosowanie leczenia do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Im wcześniej jaskra zostanie wykryta i im precyzyjniej jest monitorowana, tym większa szansa na zatrzymanie jej rozwoju i zachowanie wzroku.

Spowolnienie rozwoju jaskry zaczyna się od świadomej, regularnej i pełnej diagnostyki. To właśnie szczegółowe badania — takie jak gonioskopia, tonometria, perymetria czy OCT — pozwalają nie tylko rozpoznać jaskrę, ale przede wszystkim skutecznie ją monitorować i reagować, zanim pojawią się nieodwracalne zmiany.