Nadciśnienie oczne
Pojęcie „nadciśnienie oczne” stosuje się wówczas, gdy podczas dwóch kolejnych badań stwierdzi się u badanego pacjenta wartości ciśnienia wewnątrzgałkowego przewyższające 21 mm Hg, przy jednoczesnym braku zmian jaskrowych w nerwie wzrokowym i polu widzenia. Jeżeli u pacjenta stwierdzi się podwyższone ciśnienie w oczach, ale nerw wzrokowy jest prawidłowy, to nie zawsze jest to wskazanie do natychmiastowego leczenia, ale zawsze trzeba regularnie kontrolować stan oczu pacjenta.
Ryzyko związane z wysokim ciśnieniem wewnątrzgałkowym
Im wyższe jest ciśnienie wewnątrzgałkowe, tym większe jest ryzyko rozwinięcia się jaskry. O tym, czy włączyć leczenie decyduje lekarz na podstawie określonych czynników ryzyka, które zwiększają niebezpieczeństwo rozwinięcia się jaskry. Są to:
- Ubytki w tkance nerwu wzrokowego w tak zwanym rąbku nerwowo-siatkówkowym (konieczne jest wykonanie tomografii laserowej nerwu wzrokowego HRT)
- Ubytki w warstwie włókien nerwowych siatkówki (konieczne jest wykonanie polarymetrii laserowej GDx, która pozwala ocenić tę warstwę)
- Ubytki w warstwie komórek zwojowych siatkówki (konieczne jest wykonanie optycznej tomografii komputerowej tej warstwy – badanie GCL)
- Stwierdzenie ciśnienia powyżej 30 mm Hg w trakcie pierwszego badania
- Brak zmian w polu widzenia HFA/FDT (do zmian tych może dochodzić kilka lat po tym jak nerw wzrokowy zaczął ulegać uszkodzeniu)
- Występowanie jaskry w rodzinie pacjenta
Rozpoczęcie leczenia w przypadku nadciśnienia ocznego jest zawsze trudną decyzją, ponieważ nie ma jednoznacznych algorytmów postępowania. Lekarz musi każdy przypadek rozpatrywać indywidualnie. Nie jest właściwe natychmiastowe włączanie leczenia tam, gdzie czynniki ryzyka rozwoju jaskry są niewielkie, bo pacjent powinien to leczenie przyjmować do końca życia, co wiąże się z dużym obciążeniem zarówno finansowym, jak i emocjonalnym. Jest to również obciążenie dla rodziny pacjenta, która też czuje się wtedy zagrożona jaskrą. Znacznie bardziej właściwe jest regularne kontrolowanie pacjenta, przynajmniej co sześć miesięcy z uwzględnieniem badania ciśnienia wewnątrzgałkowego i badania pola widzenia FDT. W razie potrzeby należy też wykonać laserowe badania tomograficzne oceniające stan nerwu wzrokowego. Z drugiej strony błędem jest również niewłączenie leczenia tam, gdzie występują czynniki wysokiego ryzyka i istnieje realne niebezpieczeństwo rozwinięcia się jaskry. Dlatego diagnostyka i kontrola pacjentów z nadciśnieniem ocznym powinna zawsze odbywać się w wysoko wyspecjalizowanych ośrodkach dysponujących odpowiednim sprzętem i lekarzami wyspecjalizowanymi w dziedzinie jaskry.
Dr n. med. Barbara Polaczek-Krupa, specjalista chorób oczu, Warszawa
